هیجان‌خواهی صفتی است به معنای تمایل به تجربه و جستجوی هیجانات و تجربههای تازه، بدیع، و حتی پرخطر، از لحاظ جسمی، روانی و اجتماعی است. هیجان‌خواهی یا جستجوی هیجان، طبق مفهوم‌بندی زاکرمن، دارای چهار بعد یا مولفه به شرح زیر است:
- هیجان‌خواهی و ماجراجویی: به معنی میل به تجربههای جسمی که هیجان، تازگی و انگیختگی زیادی داشته باشند.
- تجربه‌جویی: به معنای جستجوی تجربههای بدیع و جذابی مانند سفر، موسیقی، هنر و حتی سبک زندگی جدید که گاهی ممکن است با اطرافیان و اکثریت جامعه ناهمگون باشد.
- بازداری زدایی: به معنای تکانشی عمل کردن، سرکشی در برابر هنجارهای اجتماعی و تمایل به موقعیت‌ها و تجربههای پر خطر و غیرقابل پیش‌بینی بودن.
- حساسیت نسبت به یکنواختی: همان‌طور که از عنوان مولفه پیداست به معنای عدم تمایل و دوری از تجربههای روتین و یکنواخت می‌باشد.
در افراد با هیجان‌خواهی بالا، سطح برانگیختگی مغزی پایین‌تر از افراد دیگر است، به‌همین سبب این افراد در پی تجربه فعالیت‌هایی هستند که سطح پایین برانگیختگی خود را افزایش دهند. این همان دلیل شرکت این افراد در فعالیت‌های خطرناک است و سطح پایین برانگیختگی آن‌ها موجب نترس بودن‌شان می‌شود. پس برای رسیدن به سطح انگیختگی بهینه، در فعالیت‌ها و تحریک‌هایی شرکت می‌کنند که برای سایر افراد فاقد این ویژگی خطرناک و اضطراب‌انگیز احساس می‌شود.
ماروین زاکرمن در 1978، به‌منظور ارزشیابی صفت هیجان‌خواهی، فرم پنجم «مقیاس هیجان‌خواهی» را تهیه کرده است. البته جدیدترین شکل این مقیاس، فرم ششم است که به دلیل مسائل فرهنگی برای استفاده در ایران مناسب تشخیص داده نشده است. این تست یک مقیاس با 40 ماده است که با سنجش هر چهار مولفه هیجان‌خواهی (هرکدام 10 سوال) به ارزیابی کلی این صفت (هیجان‌خواهی) در گروه سنی نوجوانان و بزرگسالان می‌پردازد. این 40 ماده دو جز دارد، که یک جز از آن بیانگر میزان هیجان‌خواهی فرد و جز دوم حالت عکس جز اول را دارد.
این مقیاس با تغییرات بسته به فرهنگ همچنان از پایایی مطلوبی برخوردار است، اما با بررسی قدرت تشخیصی ماده‌ها، به عقیده پژوهشگر به نظر می‌رسد که تنها نیمی از ماده‌ها از قدرت تشخیصی بالایی در جهت سنجش متغیر هیجان‌خواهی برخوردارند و سایر ماده‌ها نسبتاً خوب گزارش شده است. این نکته می‌تواند از نقاط ضعف این آزمون به حساب آید اما همچنان جهت سنجش صفت هیجان‌خواهی معتبرترین ابزار در دسترس است که در فرهنگ ایرانی نیز دارای نرم و پایایی است. (با توجه به اعتباریابی محوی شیرازی، 1387).